Bước đường vào Đại học.
Đây không phải là lần đầu tiên mà tôi bị sự từ chối. Làm sao tôi quên được những thời gian đầu trên đất Pháp, mỗi lần đi xin giấy tờ hành chánh, tôi thường gặp những bộ mặt lạnh lùng. Dù đã được rèn luyện như vậy nhưng mình cũng không khỏi tránh được sự thất vọng và gần như nản chí. Luật lệ và người thi hành luật là hai chuyện đôi lúc hoàn toàn khác hẳn. Lòng buồn bã ra về, bước đi chầm chậm, sự hăng hái không còn như buổi ban đầu. Tôi cũng nhớ bà Durudeau cho biết rằng có thể mình sẽ bị gặp trở ngại. Cũng như tôi không quên được vẻ mặt lạnh lùng của bà Durudeau vào ngày đầu tiên đến gặp bà.
Trên con đường trở về nhà, tôi ghé vào nhà thờ, là nơi mình tìm sự an ủi trong lời cầu nguyện. Nhìn lên ảnh Đức Mẹ Hằng Cứu giúp, dù không một lời nói, không một lời than thở nhưng không khí yên lặng, dưới ánh mắt bao dung của Đức Mẹ, tôi cảm thấy mình được bình yên và dường như có thêm một sức mạnh vô hình nào đó. Tôi vẫn còn nhớ ngày rời quê hương, mẹ đưa cho tôi ảnh Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp mang theo, với lời nhắn nhủ yêu thương, mong rằng Đức Mẹ lúc nào cũng ở bên tôi, do vậy mà bao nhiêu lần dời đổi chỗ ở tôi vẫn còn giữ bức ảnh đócanh cánh bên mình.
Cũng chưa biết mình phải làm gì, chưa biết mình phải phản ứng ra sao để đoạt được ước mơ của mình. Không lẽ mình chịu thua một cách dễ dàng sao, Tôibắt điện thoại lên và gọi vào văn phòng mà nơi mìnhvừa bị « hất hủi » :
- A lô ! Maison Pédagogie nghe đây.
- Tôi muốn xin hồ sơ để ghi danh.
- Bà cho biết tên và địa chỉ để tôi gởi hồ sơ đến.
Cũng giọng nói của người thư ký mà tôi vừa gặp sáng nay và bị từ chối. Có lẽ ngang qua điện thoại bà không nhớ là đã trả lời từ chối. Vài ngày sau nhận được hồ sơ, theo hồ sơ thì tôi không thiếu điều kiện gì. Sau khi điền đơn và làm những giấy tờ để kèm theo, tôi thu hết can đảm trở lại chốn cũ. Lần này cũng gặp người thư ký đó, nhưng tôi vẫn không lùi bước, kiên nhẫn ngồi chờ đến lượt mình. Ngồi nhìn bà cứ cắm cúi viết lia lịa, trả lời điện thoại liên tục. Tôi ngồi quan sát chữ viết, cách nói chuyện của bà cho qua giờ. Lát sau bà ấy ngẩng lên nhìn :
- Tôi có thể làm gì giúp bà ?
Dường như bà đã quên mặt tôi :
- Tôi nộp hồ sơ xin ghi danh. Cho phép tôi được nói về Bà ?
Bà nhìn tôi hơi ngạc nhiên :
- Được, Bà cứ nói.
- Bà là một người phụ nữ rất can đảm, rộng rãi, hay giúp người. Tánh tính cứng cỏi.
Lần này vẻ mặt lạnh lùng nhường chỗ cho nụ cười thiện cảm.
- Bà chưa biết tôi sao bà nói đúng quá vậy.
- Tôi nhìn chữ viết của Bà nên đoán vậy thôi.
- Bà nghiên cứu về chữ viết hả ?
- Tôi chỉ đọc sách nên biết chút đỉnh.
- Tôi rất thích khoa này.
- Tôi có quyển sách nói về khoa nghiên cứu chữ viết. Nếu Bà thích tôi sẽ tặng cho Bà.
Sau đó là câu chuyện chuyển hướng qua vấn đề « bói chữ viết », đề tài này có lẽ hợp với ý bà, sự trao đổi, chuyện trò tạo ra sự thông cảm ? Từ đó, bà không còn tỏ vẻ bận rộn như lúc đầu nữa. Sau tôi còn vài người sắp hàng để ghi danh. Lần này Bà nói chuyện bằng giọng nói nhẹ nhàng hơn :
- Hồ sơ của Bà đầy đủ chưa ?
- Dạ đủ cả.
- Bà cứ để đây, nếu có thiếu sót gì thì tôi sẽ gọi điện cho Bà. Bà về nhà và chờ giấy báo đi thi.
- Bà có thể cho tôi biết là thi như thế nào không ?
- Thường thì, bà sẽ có một bài để làm tóm tắt. Hẹn lần sau và chúc bà may mắn. Đây là một vài tài liệu thi của những năm đã qua, bà coi để có một chút ý niệm về cách thi. Bà trao cho tôi một xấp bài textes.
- Cám ơn bà. Hôm nào đi thi Test thì tôi sẽ ghé qua đưa cho bà quyển sách.
- Được rồi, không gấp. Cám ơn bà.
- Bà tử tế quá !
- Lẽ tự nhiên, đó là công việc của tôi.
Nếu tôi nản chí bỏ cuộc thì không qua được bước đầu. Có phải chăng nhờ lời cầu nguyện, Đức Mẹ soi sáng cho tôi biết chuyện gì mình phải làm ? Giai đoạn đầu đã qua, giờ thì chỉ chờ giấy gọi đi thi. Từ hôm đó, tôi mua sách học cách làm tóm tắt. Bỏ học lâu, nhìn những trang sách dầy đặc chữ, đôi lúc cũng nản lòng. Một tuần sau, tôi nhận được giấy, báo cho biết ngày giờ. Trở lại văn phòng và không quên mang quyển sách « bói chữ viết » cho bà thư ký và đồng thời để biết phòng thi. Lần này, bà tiếp tôi với nụ cười thân thiện và hướng dẫn đến phòng thi, đi ngang qua những hành lang dài hun hút, và đến nơi, bà không quên chúc tôi được may mắn và bảo bao giờ có kết quả thì cho bà hay.
Ngồi đợi trên băng ghế chờ đến lượt mình. Lát sau, tôi được gọi tên, vào phòng thi. Một người đàn bà tuổi ngoài bốn mươi, dáng người nhỏ nhắn, mái tóc dài quăn tự nhiên. Miệng cười tươi, hàm răng trắng muốt. Cặp mắt bà dấu sau cặp kính dầy cộm. Bà nhìn tôi cười, giọng nói nhỏ nhẹ của bà làm cho tôi cảm thấy an tâm :
- Chào Bà.
Sau lời chào, tôi đưa cho bà xem giấy tờ, giấycăn cước, giấy báo ngày thi. Bà đưa cho tôi hai bài văn, một bài của Jean Jacques Rousseau, và một bài của Diderot.
- Bà lựa một trong hai bài để làm tóm tắt, bà có 30 phút để làm.
Ba mươi phút thật căng thẳng trôi qua, tôi nộp bài cho Bà và ngồi chờ. Lát sau tôi lại được mời vào một văn phòng, có một bureau, chỉ có bà và tôi. Bà hỏi tôi về nội dung bài văn của Jean Jacques Rousseau, và bà bảo tôi đọc cho bà nghe phần tóm tắt. Sau đó bà hỏi lý do và động cơ nào thúc đẩy tôitrở lại trường. Tóm lượt quá trình của mình trên đất Pháp và nói về nguyện vọng và mơ ước của mình. Sau khoảng hơn hai mươi phút « đàm đạo ». Lời nói chân thành và lòng quyết tâm của tôi có lẽ làm bà xúc động nên Bà nhìn tôi cười và nói :
- Bà đậu rồi. Nhưng nếu bà muốn xem thấy tên mình đăng trên bảng thì bà trở lại sau hai tuần. Sau đó bà phải qua một bài Test về một sinh ngữ mà bà chọn để xếp trình độ thôi. Bà đã được nhận vào học ở đây. Sau một năm học, nếu thi đậu thì bà sẽ được bằng tương đương với bằng Tú Tài và cửa Đại học sẽ mở rộng cho Bà. Tôi mong rằng, với lòng quyết tâm bà sẽ đoạt được mục đích của mình. Chúc bà can đảm.
Lời nói, nụ cười và ánh mắt của bà như nói lên sự cảm thông. Sau gần bốn mươi năm mơ ước được trở lại ghế nhà trường, được bước vào ngưỡng cửa đại học. Bốn mươi năm dài đăng đẳng, tôi ngỡ rằng mình đã quên đi và an phận với niềm thất vọng. Cácbạn cùng học với tôi ngày nào dưới mái trường Gia Long, những người bạn thân trong nhóm « Des Jeunes Filles Mystérieuses et Dangereuses » nay tuy có người đã về hưu, có người vẫn còn làm việc, nhưng người nào cũng tốt nghiệp đại học và cũng là bác sĩ, nha sĩ, kỷ sư, giáo sư. Sự thua thiệt bạn bè cũng như những người trong gia đình, dòng họ, trong xã hội, Tôi luôn muôn mang một mặc cảm thua thiệt và tự giận mình làm lỡ cuộc đời của mình, chạy theo « tiếng gọi ái tình » của thời son trẻ. Luôn tự trách mình, nơi đất lạ quê người phải lăn mình vào cuộc sống để mưu sinh như bao nhiêu người Việt trên đất người, ngày qua ngày, tuổi đời chồng chất, niềm tin và hi vọng như xa rời mình theo tháng năm. Ước mơ vào Đại học đối với tôi gần như vô vọng, Dù rằng tôiluôn luôn tìm cách tự trau dồi kiến thức cho mình bằng nhiều cách nhưng ước mơ vào đại học đối với tôi như một sự thử thách và đôi khi tôi thầm nghĩ mình quá « trèo cao » và làm chuyện vô ích, mất thì giờ. Học để làm gì ? Mất thì giờ một cách vô ích. Nhưng hôm nay nghe bà thầy cho hay mình được nhận vào học, bước khó khăn thứ hai đã qua. Tôibàng hoàng và đồng thời cũng lo sợ không biết mình có đủ khả năng để đeo đuổi đến nơi hay không. Niềm vui và nỗi lo như gắn liền, một tình cảm lẫn lộn. trên bước đường về nhà, tôi cũng lại ghé qua nhà thờ để cho lòng mình lắng đọng. Tự hỏi mình học để làm gì, việc học này sẽ mang ích lợi cho ai ? Hay chỉ là ích kỷ của bản thân ? Bao nhiêu câu hỏi, tự vấn lòng.Hoang mang, không tìm ra được câu trả lời.
(còn tiếp)
DIỄM ĐÀO
(Paris tháng sáu 2010)